Ochrona psów przed niebezpiecznymi dla życia chorobami powinna być szczególną troską właścicieli zwierząt. Szczepienie jest zabezpieczeniem przed chorobami zakaźnymi i polega na podaniu głównie w postaci iniekcji drobnoustrojów lub części ich toksyn odpowiednio spreparowanych tak, aby nastąpiła odpowiedź immunologiczna organizmu.
Szczepienie uruchamia w organizmie szereg procesów, które powodują powstanie odporności przeciwko określonej chorobie. W Polsce najwcześniej zostało wprowadzone szczepienie przeciwko wściekliźnie i nosówce, potem wraz z rozwojem możliwości technicznych powstały szczepionki, które zabezpieczają przed tak groźnymi chorobami jak:
-parwowiroza
-leptospiroza
-wirusowe zapalenie wątroby (choroba Rubartha)
-koronawiroza (wirusowe zapalenie żołądka i jelit)
-parainfluenza
-zakażenie układu oddechowego -kaszel kenelowy
Wścieklizna
Jest zawsze fatalna w skutkach dla zwierzęcia – zawsze kończy się śmiertelnie. Choroba ta znana jest od wieków i została nawet wspomniana w literaturze starożytnej. Walka z nią mogła zostać podjęta dopiero po odkryciach Pasteura i po pojawieniu się opracowanej przez niego szczepionki. Masowe szczepienia w Polsce wprowadzono pod koniec lat czterdziestych i efekty tych działań można było szybko zaobserwować. Jednak wścieklizna jest cały czas obecna i przypomina o swoim istnieniu.
Chorobę roznoszą koty, psy, lisy, wilki, borsuki, wiewiórki, szczury i inne zwierzęta mięsożerne. Wywoływana jest przez wirus należący do grupy RNA.Wścieklizna jest choroba śmiertelną, przekazywana w ślinie zarażonych zwierząt.Po ukąszeniu wirus dostaje się do mózgu i wywołuje śmiertelne zmiany w waznych życiowych ośrodkach. . W zakażonych komórkach nerwowych pojawiają się wtręty cytoplazmatyczne , których mikroskopowe wykazanie stanowi podstawę rozpoznania wścieklizny.
Okres inkubacji wirusa wścieklizny wynosi od 10 do 120 dni, ale czasem trwa aż do pół roku.
Choroba powoduje objawy ze strony układu nerwowego ze względu na uszkodzone komórki, są to trzy okresy- początkowa ospałość, po której występuje silny niepokój. Charakterystyczne jest ciągłe wycie, trudności w połykaniu śliny, jedzenie rzeczy niejadalnych. Następnie występuje bardzo silne podniecenie i chęć do ucieczek a wszystko to kończy się porażeniem i depresja. Charakterystyczny jest w końcowej fazie wodowstręt i nie przyjmowanie pokarmu. Odwodnienie i wyczerpanie zabija zwierzę w ciągu 4-7 dni choroby.
W Polsce obowiązuje coroczne szczepienie na wściekliznę, choć są kraje (Wielka Brytania, Nowa Zelandia, Australia, Hawaje), które uprały się z tym problemem. Kraje wolne od wścieklizny mają bardzo surowe przepisy dotyczące kwarantanny i każdy przyjeżdżający pies podlega sześciomiesięcznej kwarantannie ze względu na okres inkubacji wirusa.
Nosówka
Chorobę ta wywołuje Morbillivirus . Jest to choroba dotycząca głównie młodych zwierząt pomiędzy 2-12 miesiącem życia. Zwierzęta starsze, które nie były szczepione również zapadają na tą chorobę, ale dużo rzadziej, co jest związane z nabytą własną odpornością środowiskową. Wydaje się, że najbardziej zaraźliwa jest wydzielina z nosa i
ślina chorego zwierzęcia, ale kontakt pośredni miski, posłanie czy kaganiec jest też dużym czynnikiem ryzyka.
Okres wylęgania choroby wynosi od 3-10 dni. Objawy ogólne to niechęć do zabawy , ospałość, surowiczy wypływ z jamy nosowej i oczu przechodzący potem w postać ropną. Pojawia się wysoka gorączka, która trwa do 3 dni. Rozwija się zapalenie spojówek, zapalenie gardła, które przechodzi w zapalenie oskrzeli i płuc. Dołączają też objawy ze strony układu pokarmowego – wymioty i biegunki. Po pewnym czasie pojawia się na wewnętrznej stronie ud i brzucha osutka nosówkowa, oraz stwardnienie i popękanie poduszek łap (postać skórna nosówki- tzw. choroba twardej łapy). Zaczynają się pojawiać objawy neurologiczne, które rozwijają się do 6 tygodni od pierwszych objawów choroby. Ze względu na swoja wielopostaciowość jest trudna do zdiagnozowania gdyż może być wyleczona postać choroby płucna lub oddechowa, a zwierzę zostaje pokonane przez postać nerwowa tej choroby.
Szanse zwierzęcia wzrastają wraz z szybką interwencja lekarska i natychmiastową trafna diagnostyką choroby. W przypadku wczesnego wykrycia choroby można podać gammagllobulinę odpornościową powodującą walkę organizmu z wirusem. W momencie jednak gdy wirus związał się z komórką pozostaje tylko leczenie objawowe, które nie zawsze pozwala uratować psa.
Choroba Rubartha- zakaźne zapalenie wątroby
Chorobę wywołuje wirus CAV-1 ,na zakażenie narażone są wszystkie zwierzęta z rodziny psowatych. Choroba dotyczy psów w każdym wieku, częściej jednak chorują psy do 5 lat, u których nie było wcześniejszego szczepienia. Można więc wnioskować ,że psy z wiekiem nabywają odporności środowiskowej, czyli przechodzą bezobjawowe zakażenia tym wirusem.
Znaczącą rolę w rozprzestrzenianiu choroby stanowią nosiciele tej choroby, u których w wydalinach nagromadzone są znaczne ilości wirusów. Istnieje możliwość zakażenia się w życiu płodowym, co prowadzi do śmierci płodów i noworodków-stąd nasuwa się konieczność dbania o szczepienia suki dopuszczonej do hodowli. Do zakażenia dochodzi na drodze pokarmowej –początkowo infekcja rozwija się w migdałkach, aby dalej wraz z krwią dotrzeć do wątroby, nerek, śledziony i płuc. Inkubacja wirusa jest krótka – do pełnych objawów dochodzi w ciągu 6-9 dni. Charakterystycznym objawem są krwawe wybroczyny na błonach śluzowych. Pojawia się wysoka temperatura, pogorszenie stanu ogólnego, brak apetytu i szczególna tkliwość brzucha w okolicach wątroby. Jest to choroba „niebieskiego oka”- występuje zmętnienie rogówki. Często dołączają się dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Leczenie odbywa się poprzez wykonanie transfuzji krwi, podawanie leków w terapii objawowej zależnej od konkretnej sytuacji.
Leptospiroza
Jest choroba wywoływaną przez bakterie, które długo utrzymują się przy życiu w środowiskach wilgotnych i ciepłych.. Roznosicielami tej choroby są gryzonie i dzikie zwierzęta. Należy pamiętać, że choroba może być przeniesiona na człowieka. Bakterie leptospirozy w stojącej wodzie mogą bardzo długo utrzymywać się przy życiu, dlatego takie zbiorniki są często źródłem zakażenia jak również mocz zakażonych zwierząt. Leptosiprozy wnikają do organizmu przez ubytki w błonach śluzowych (również żołądka),przez uszkodzoną skórę między opuszkami palców. Czasami objawy nie są jednoznaczne i wtedy istnienie leptospirozy można stwierdzić jedynie przez badanie laboratoryjne. Objawami infekcji mogą być brak apetytu ,gorączka ,wymioty, blade błony śluzowe, bolące mięśnie. Choroba atakuje żołądek ,jelita oraz nerki a rozwija się krótko w ciągu tygodnia od zakażenia występują objawy kliniczne. Dla zwierząt, u których choroba przebiega w sposób ostry rokowanie jest ostrożne, u zwierząt z choroba w postaci utajonej rokowanie jest lepsze, gdyż nie występują tak gwałtowne objawy zatrucia organizmu przez niewydolne nerki i wątrobę. Konieczne w trakcie leczenia jest podawanie dożylne płynów oczyszczające organizm z niepożądanych produktów przemiany materii oraz antybiotykoterapia.
Parwowiroza
W 1977r.w stanie Teksas wystąpiły masowe zachorowania psów objawiające się biegunką i wymiotami i zbierające ogromne żniwo śmierci wśród chorych zwierząt. W 1978r. wyizolowano wirus wywołujący ta chorobę o nazwie Canine Parvovirus. Pierwsze przypadki choroby odnotowano w Polsce w 1979r.w województwach zachodnich, a wirus bardzo szybko rozprzestrzenił się na cała Polskę.
W zależności od wieku chorego zwierzęcia obserwuje się dwie postacie tej choroby-jako zapalenie mięśnia sercowego u młodych szczeniąt w wieku 4-6 tygodni, lub jako chorobę układu pokarmowego u psów starszych. W pierwszej postaci choroba jest śmiertelna w 90% bez wstępnych objawów, które sugerowałyby infekcję. W drugim przypadku wiele zależy od ogólnego stanu psa, jego osobniczej odporności oraz od szybkości reakcji właściciela. Choroba jest niezwykle zjadliwa, zarazki znajdują się w kale i wymiotach chorych zwierząt ( 1g kału może wystarczyć do zarażenia 1 miliona psów). Parvovirus jest odporny na działanie alkoholu, eteru, chloroformu, w temperaturze pokojowej przeżywa ponad rok, a w temperaturze 80 stopni potrafi przeżyć 30 minut. Jest odporny na wielokrotne zamarznie i rozmrażanie.
Okres inkubacji wynosi od 3 do 8 dni i wtedy występują symptomy choroby w postaci wymiotów ,biegunki, braku apetytu i pragnienia, które często początkowo są mylone z niestrawnością. Biegunka w krótkim czasie okazuje się być z domieszką hemolizowanej krwi ,a wymioty nie ustają mimo braku treści pokarmowej. Choroba ma przebieg piorunujący samopoczucie psa pogarsza się z godziny na godzinę i o ile nie nadejdzie szybka pomoc nie ma dla psa ratunku. Parvovius uszkadza jelita, co uniemożliwia przyswajanie jedzenia lub płynów, jak również hamuje produkcje białych krwinek odpowiedzialnych za obronę immunologiczna organizmu. Mogą, więc wystąpić choroby bakteryjne na skutek utraty odporności własnej. Podstawową sprawą wydaje się być uniemożliwienie odwodnienia psa przez nieustanne podawanie kroplówek, zapobieganie utraty krwi przez podawanie leków przeciwkrwotocznych oraz antybiotyków o szerokim spektrum działania, które będą przeciwdziałać ewentualnym powikłaniom. Środowisko, w którym przebywał chory pies może być skażone jeszcze przez długie miesiące.
Koronawiroza psów (koronawirusowe zapalenie żołądka i jelit)
U różnych gatunków zwierząt występują różne typy koronawirusa, ale nie mieszają się one gatunkowo, koronawiroza psów jest wysoce zakaźną choroba dotycząca psów. Szczególnie dotyczy ona zwierząt , które żyją w większych stadach w hodowlach i jest obecna w miejscach zgromadzeń większej liczby zwierząt jak wystawy i pokazy.Jak większość chorób zakaźnych ta również nie daje objawów charakterystycznych-zwykle są to wymioty i biegunka, czasem z domieszka krwi, apatia, przypadkowo pojawiająca się gorączka. Na skutek przedłużającej się biegunki nastepuje odwodnienie,które może doprowadzić do śmierci zwierzecia.W przypadku lżejszego przebiegu choroby może nastapić nawrót biegunki 2-3 tygodnie po pierwszym rzucie choroby. Koronawiroza często występuje z parvovirusowym zapaleniem jelit,co znacznie zwiększa śmiertelność zakażenia.
Szczególnie jest ona niebezpieczna dla młodych organizmów, u których odwodnienie powoduje nieodwracalne skutki.
Kaszel kenelowy
Jest również choroba skupisk psich takich jak hodowle, wystawy, szkoły i inne zgrupowania dużej ilości zwierząt. Powodowana jest przez wirusa(hepatitis) lub bakterię(bordatella) lub kombinacje ich obu. Choroba charakteryzuje się nawracającymi napadami kaszlu ,które prowadzą aż do wymiotów. Pojawia się ona w kilka dni po spotkaniu w dużej grupie psów. Choroba ta w zależności od odporności własnej psa może stanowić zagrożenie dla życia psa, jeżeli nie jest leczona i doprowadzi do zapalenia płuc.
Podsumowanie
Wszystkie opisane wyżej choroby stanowią zagrożenie dla życia psa, jedne są bardziej groźne, inne mniej wszystkie natomiast wymagają leczenia weterynaryjnego. Zarówno medycyna ludzka jak i weterynaryjna nie znalazły jeszcze skutecznego leku na choroby wirusowe-głównie leczenie tych chorób jest objawowe, dlatego najlepsza jest profilaktyka, czyli szczepienia. Choroba zawsze wiąże się z cierpieniem psa i wydatkami poniesionymi na jego leczenie, dlatego dużo prostszym rozwiązaniem jest zastosowanie szczepień w celu zabezpieczenia się przed tymi groźnymi chorobami. Jest to podyktowane zarówno względami emocjonalnymi w stosunku do naszego podopiecznego jak i względami ekonomicznymi. Oczywiście szczepionka nie daje 100% pewności, że nasz pies nie zachoruje, ale nawet, jeżeli choroba wystąpi możemy spodziewać się jej lżejszego przebiegu. Aby osiągnąć jak najwyższą odporność pies w momencie szczepienia powinien być absolutnie zdrowy i odrobaczony około 2 tygodnie przed szczepieniem.
Ponieważ najgroźniejsze są te choroby dla szczeniąt- profilaktykę należy rozpocząć już od suki, zadbać o jej kompletne szczepienia, aby w życiu płodowym i wraz z pokarmem przekazywała dzieciom ciała odpornościowe.
Obecnie na rynku dostępne są coraz lepszej jakości szczepionki zabezpieczające nawet do 8 chorób zakaźnych (w jednym zastrzyku). Wyboru powinien dokonać weterynarz znający sytuację epidemiologiczną w danym rejonie oraz warunki środowiskowe, w jakich żyje pies.
Pierwsze szczepienia wykonuje się jeszcze u hodowcy w wieku 6-7 tygodni szczepionkami odpowiednimi dla tego wieku (tzw.”puppy”).Następnie szczepienie należy powtórzyć jeszcze dwukrotnie zawsze pamiętając o kwarantannie. Po trzykrotnym zaszczepieniu obowiązuje nas dawka przypominająca raz do roku powtarzamy szczepienia u dorosłego psa.
Nabywając szczeniaka w miejscu oddalonym od naszego miejsca zamieszkania należy skonsultować z weterynarzem, jakie choroby stanowią zagrożenie na naszym terenie i jakie pies powinien mieć wykonane szczepienia. Szczególnym przypadkiem jest przywóz psa z innego kraju, w którym sytuacja epidemiologiczna może być zupełnie inna. Na naszą prośbę hodowca powinien zaszczepić szczeniaka szczepionkami, o które prosimy, tak, aby wszystkie szczepienia odbyły się we właściwym czasie.
Pozostaje jeszcze problem transportu psa do nowego miejsca zamieszkania, w czasie, którego musimy zachować szczególna ostrożność, aby nie narazić szczeniaka na kontakt z czynnikami chorobotwórczymi-nie stawiamy psa na ziemi, pies podróżuje na naszych rękach lub w specjalnym pojemniku transportowym, ograniczamy wszystkie kontakty mając na uwadze możliwość przenoszenia zarazków na ludzkich butach i ubraniach.
Opracowane przez M.Nowak,I.Paryjczak na podstawie http://www.cvm.uiuc.edu.;www.vettime.pl; http://www.vetcentric.com
Dodaj komentarz